İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Yönetim Kurulu’nda ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya öncülüğünde alınan kararı protesto ederek önemli nükleer adımlar atacağını duyurdu.
İran devlet televizyonuna göre yapılan ortak açıklamada, “güvenli bir yerde yeni bir uranyum zenginleştirme merkezi” kurulacağı ve Fordo tesisindeki eski nesil santrifüjlerin daha gelişmiş altıncı nesil santrifüjlerle değiştirileceği belirtildi.
İran’ın tepki paketinde neler var?
İran Dışişleri Bakanlığı ve Atom Enerjisi Kurumu’nun ortak açıklamasına göre, UAEA Yönetim Kurulu’nda alınan karar “teknik ve hukuki dayanaktan yoksun” olarak nitelendirildi.
İran yetkilileri, kurulun “siyasi amaçlara dayalı bir araç olarak” kullanıldığını öne sürdü.
Bu gelişmeye karşılık İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami’nin talimatıyla şu adımlar atılacak:
“Güvenli bir lokasyonda üçüncü uranyum zenginleştirme tesisinin kurulması,
Fordo tesisindeki eski santrifüjlerin uranyumu daha hızlı zenginleştirecek altıncı nesil santrifüjlerle değiştirilmesi ve ek tedbirlerin sonradan duyurulması.”
İslami, “Diğer tarafın bu hukuk dışı, siyasi ve aşırı eylemine yanıt olarak İran, Allah’ın yardımıyla üçüncü zenginleştirme tesisini faaliyete alacak” açıklamasında bulundu.
Fransa’dan İran’a tepki
Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Christophe Lemoine, İran’ın açıklamalarına sert tepki gösterdi. Haftalık basın toplantısında konuşan Lemoine, yeni zenginleştirme tesisi planlarını “endişeyle karşıladıklarını ve kınadıklarını” belirtti.
Lemoine, Tahran yönetimine duyurduğu bu adımlardan vazgeçmesi ve müzakere masasına geri dönmesi çağrısında bulunarak, “İran’ın nükleer konusundaki gerilimi bilinçli şekilde tırmandırmayı sürdürdüğünün göstergesi” olduğu değerlendirmesini yaptı.
Artan gerilim ve uluslararası endişeler
İran’ın zenginleştirme tesislerinde 6.000’den fazla ek santrifüj kurma planları uluslararası toplumda endişelere yol açmaya devam ediyor.
UAEA raporlarına göre İran, ayda yaklaşık dokuz kilogram yüzde 60 seviyesinde zenginleştirilmiş uranyum üretiyor.
Bu seviye, silah yapımında kullanılan yüzde 90 seviyesine yakın kabul ediliyor.
Bu gelişmeler, 2015 yılında imzalanan İran nükleer anlaşmasından ABD’nin 2018’de çekilmesinin ardından artan geriliminin son halkasını oluşturuyor. İran’ın bu adımları, bölgesel ve küresel güvenlik endişelerini artırırken, diplomatik çözüm arayışlarının önünde yeni engeller yaratıyor.
