Trump’ın Irak Özel Temsiliciliğine Iraklı Savaya’yı ataması ne anlama geliyor?

ABD Başkanı Donald Trump, Irak kökenli Amerikalı iş insanı Mark Savaya’yı “Irak Özel Temsilcisi” olarak atadığını açıkladı. Trump, sosyal medya paylaşımında Savaya’nın “Irak–ABD ilişkileri konusunda derin bir anlayışa sahip olduğunu ve bölgedeki geniş bağlantılarının Amerikan halkının çıkarlarını güçlendireceğini” belirtti.
Trump, “Mark, Michigan’daki seçim kampanyamda önemli bir rol oynadı; Amerikalı Müslüman seçmenlerden rekor düzeyde oy almamıza yardımcı oldu” ifadelerini kullandı.
Savaya ise yanıtında, “Irak özel temsilcisi olarak atanmak benim için büyük bir onur. Başkan Trump’ın liderliği altında ABD–Irak ortaklığını güçlendirmeye kararlıyım” dedi.
‘Durum Normal Değil’
Kürdistan Demokrat Partisi’nden eski bakan Hoşyar Zebari, Trump’ın bu adımını “Irak’taki durumun normal olmadığının Amerikan tarafından kabulü” olarak değerlendirdi. Zebari, sosyal medya hesabında, “Bu karar, mevcut karmaşık ve istikrarsız durumu düzeltmek için diplomatik protokolün ötesinde önlemler alınması gerektiğini gösteriyor” dedi.
İsrailli-Rus araştırmacı Elizabeth Tsurkov da açıklamasında, Savaya’nın “Ketaib Hizbullah” tarafından 903 gün süren esaretinden kurtarılmasında kilit rol oynadığını belirterek, “Bu atama İran’ın Irak’taki etkisini artırmak isteyenler için kötü bir haber” ifadesini kullandı.
Beş Öncelik Dosyası
Iraklı siyasetçi ve akademisyen Laith Shubbar, Washington’un özel temsilci atama kararını “Irak’ın yeniden uluslararası güç dengelerinin merkezine dönüşü” olarak yorumladı. Shubbar’a göre Savaya’nın gündeminde beş temel başlık bulunuyor:
- ABD askerî varlığının geleceğini yeniden tanımlamak,
- Devlet dışı silahlı grupları kontrol altına almak,
- Irak ekonomisini özel sektör ortaklıkları ve özelleştirme yoluyla yeniden yapılandırmak,
- Enerji güvenliğini sağlamak ve ticaret koridorlarını güvenceye almak,
- Washington karşıtı güçlerin seçimlerden güçlenerek çıkmasını önlemek.
Shubbar, “Savaya klasik bir diplomat değil; Michigan’daki Keldani kökenli etkili bir iş insanı. Trump ekibi, protokolden çok sonuç odaklı isimleri tercih ediyor” değerlendirmesini yaptı.
Bağdat–Washington Temasları
Savaya’nın ataması, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani’nin ABD’nin Bağdat Maslahatgüzarı Joshua Harris ile görüşmesiyle aynı döneme denk geldi. Görüşmede ikili ilişkiler ve Gazze’deki insani durum ele alındı.
Sudani, “Gazze’deki saldırıların durdurulması ve yeniden imar sürecinin başlatılması, bölgesel istikrar için öncelikli adımlardır” dedi. Ayrıca, ABD–Irak ilişkilerinin “karşılıklı saygı, ortak çıkar ve yapıcı diyalog” temelinde sürdürülmesi gerektiğini vurguladı.
ABD tarafı ise Irak’ın “bölgesel istikrarın önemli bir unsuru” haline geldiğini belirterek, ortak diplomatik çabaların süreceğini açıkladı.
Mark Savaya Kimdir?
Mark Savaya, 1985 yılında Irak’ta doğdu. 1990’lı yıllarda ailesiyle birlikte ülkeyi terk ederek ABD’ye göç etti.
Michigan eyaletinin Detroit kentinde yaşayan Mark Savaya, Keldani kökenli bir Amerikalı iş insanı. Yasal kenevir üretimi ve satışı alanında faaliyet gösteren şirketlerin sahibi olan Savaya, 2018’de bu sektöre girerek kısa sürede önemli bir yatırımcı konumuna geldi.
2019’da Detroit’te bir sanayi tesisini 7–8 milyon dolar yatırımla modern üretim merkezine dönüştüren Savaya, “tohumdan satışa” modelini uygulayan entegre bir sistem kurdu. Trump’ın seçim kampanyasına destek veren Savaya, aynı zamanda Michigan’daki Keldani cemaatinin tanınmış bir ismi olarak biliniyor.
Uzmanlara göre Savaya’nın atanması, Washington’un Irak politikasında “güvenlikten ziyade ekonomi ve etki odaklı yeni bir dönem” başlattığının göstergesi.